Spis treści

Wprowadzenie 11

Teoria popędowa 15

1. Teoria rozwoju myślenia Zygmunta Freuda 15
1.1 Modele aparatu psychicznego 16
1.2 Zasada przyjemności i rzeczywistości 19
1.3 Procesy pierwotne i wtórne 21
1.4 Wiązanie 22

2. Teoria symbolizmu 23
2.1 Teoria symbolizmu Zygmunta Freuda 24
2.2 Teoria symbolizmu Ernesta Jonesa 26

Psychoanaliza brytyjska 29

3. Teoria formacji symbolicznej Melanie Klein 29
3.1 Fantazja jako podstawowa aktywność mentalna 31
3.2 Zabawa jako wyraz nieświadomych fantazji 33
3.3 Fantazja jako podstawa myślenia 35
3.4 Rozwój formacji symbolicznej 38
3.5 Pozycja paranoidalno-schizoidalna i pozycja depresyjna 41
3.6 Znaczenie realnych doświadczeń w rozwoju dziecka 47

4. Teoria formacji symbolicznej Hanny Segal 49
4.1 Zrównanie symboliczne a prawdziwy symbol 50
4.2 Konkretny język 54
4.3 Od zrównania symbolicznego do prawdziwego symbolu 56
4.4 Od prawdziwego symbolu do zrównania symbolicznego 58
4.5 „Znam twój umysł” – psychotyczny stan pewności 59
4.6 Znaczenie realnych doświadczeń w rozwoju symbolizacji 60

5. Teoria rozwoju myślenia Wilfreda Biona 62
5.1 Elementy składowe doświadczenia: elementy beta i alfa 63
5.2 Funkcja alfa i interpersonalna przestrzeń rozwoju 66
5.3 Układ pomieszczające/pomieszczane 68
5.4 Zaburzenia rozwoju myślenia 70
5.5 Osobowość psychotyczna i atak na wiązania 73
5.6 Odwrócona perspektywa 75

6. Teoria przestrzeni potencjalnej Donalda Winnicotta 77
6.1 Przestrzeń potencjalna oraz zjawiska i obiekty przejściowe 77
6.2 Rozwój przestrzeni potencjalnej 80
6.3 Wystarczająco dobra matka 82
6.4 Lustrzana rola matki w rozwoju dziecka 84
6.5 Rozwój zdolności do troszczenia się (stadium troski 85

Współczesne teorie 87

7. Koncepcje postbionowskie 88
7.1 Rozwój zdolności myślenia jako cel analizy – Antonino Ferro 88
7.2 Słowa, które poruszają – Danielle Quinodoz 90
7.3 Prosty, obrazowy język – Neville Symington 92

8. Teoria mentalizacji Petera Fonagya 94
8.1 Korzenie teorii mentalizacji 94
8.2 Rozwój mentalizacji w kontekście relacji matka–dziecko 98
8.3 Zaburzenie rozwoju mentalizacji na przykładzie zaburzenia borderline 101
8.4 Model terapii opartej na mentalizacji 103

9. Teoria kodów wielokrotnych Wilmy Bucci 104
9.1 System subsymboliczny i symboliczny 105
9.2 Schemat emocjonalny 106
9.3 Proces referencyjny 108
9.4 Desymbolizacja a objawy patologiczne 111
9.5 Poszukując zagubionych obrazów – symbolizacja jako cel psychoterapii 112

Między psychoanalizą a psychologią akademicką 116

10. Neuropsychoanaliza 117
10.1 Rewizja modelu procesów nieświadomych i świadomych 118
10.2 „Tam gdzie było id, powinno być ego 121
10.3 Matka–dziecko jako system biopsychologiczny – Allan Schore 124
10.4 Nieświadome wzorce relacji a przeniesienie w terapii 126
10.5 Przeciwprzeniesienie jako źródło informacji o pacjencie 128
10.6 Ucieleśnione myślenie, ucieleśniony język 130

11. Wokół myślenia i jego uwarunkowań  133
11.1 Dynamiczna natura myślenia 133
11.2 Motywowane poznanie 136
11.3 Od procesów intrapsychicznych do interpersonalnej przestrzeni rozwoju 138
11.4 Zróżnicowanie reprezentacji siebie i innych a poznanie społeczne 140

Podsumowanie 143

Literatura cytowana 147
Indeks 159