Istota rzeczy
Przekład: Ewa Kowynia
Seria: Literatura piękna
Liczba stron: 144
Format: 13,7x20,5cm
Rok wydania: 2014
Data premiery: 10.10.2014
KAŻDA PIEŚŃ MA W SOBIE AUSCHWITZ,
Każde drzewo, każdy krzew,
Każda pieśń ma w sobie Auschwitz,
No i każdy Niemiec też.
Każde drzewo, każdy krzew,
Każda pieśń ma w sobie Auschwitz,
No i każdy Niemiec też.
Opis książki
Dlaczego współcześnie żyjący człowiek obsesyjnie rozmyśla o obozach koncentracyjnych? Dlaczego nieustannie o nich mówi i porównuje swoje życie z egzystencją więźniów Auschwitz? Zbrodnie nazistowskie są źródłem cierpień Hansa Frambacha, odkąd sięga pamięcią. Z tego właśnie powodu został archiwistą w Instytucie Zarządzania Przeszłością. Co zatem sprawiło, że nagle postanowił zmienić pracę?
Także jego przyjaciółka Graziela nie radzi sobie z historią Niemiec. Gdy jednak poznaje mężczyznę, w którym się zakochuje, rozmowy o nazizmie przestają być dla niej ważne. Istotne staje się tylko to, co zamyka się w cielesnym kontakcie dwóch płci. Z czasem jednak Graziela musi dokonać nowych przewartościowań.
Iris Hanika pokazuje w swojej powieści, jak mocno tkwimy w szponach zbrodni nazistowskich, jak wciąż jesteśmy wobec nich bezradni. Czy za wszystko można bowiem obarczać winą narodowy socjalizm? Być może Hans i Graziela po prostu nie potrafią żyć pełnią życia, bo upatrują swych nieszczęść w nazizmie, nie w sobie, rozpamiętują przeszłość, zapominając, że oni także tworzą historię.
Iris Hanika, urodzona w 1962 roku w Wurzburgu, od 1979 roku mieszka w Berlinie. W 2006 roku otrzymała nagrodę Hansa Fallady. Jej powieść Treffen sich zwei (Droschl 2008) zdobyła nominację do Deutscher Buchpreis, Istota rzeczy otrzymała zaś Nagrodę Literacką Unii Europejskiej w 2012 roku.
Także jego przyjaciółka Graziela nie radzi sobie z historią Niemiec. Gdy jednak poznaje mężczyznę, w którym się zakochuje, rozmowy o nazizmie przestają być dla niej ważne. Istotne staje się tylko to, co zamyka się w cielesnym kontakcie dwóch płci. Z czasem jednak Graziela musi dokonać nowych przewartościowań.
Iris Hanika pokazuje w swojej powieści, jak mocno tkwimy w szponach zbrodni nazistowskich, jak wciąż jesteśmy wobec nich bezradni. Czy za wszystko można bowiem obarczać winą narodowy socjalizm? Być może Hans i Graziela po prostu nie potrafią żyć pełnią życia, bo upatrują swych nieszczęść w nazizmie, nie w sobie, rozpamiętują przeszłość, zapominając, że oni także tworzą historię.
Iris Hanika, urodzona w 1962 roku w Wurzburgu, od 1979 roku mieszka w Berlinie. W 2006 roku otrzymała nagrodę Hansa Fallady. Jej powieść Treffen sich zwei (Droschl 2008) zdobyła nominację do Deutscher Buchpreis, Istota rzeczy otrzymała zaś Nagrodę Literacką Unii Europejskiej w 2012 roku.
Język publikacji
polski
Tytuł oryginału
Das Eigentliche
Język oryginału
niemiecki
Autorzy
Iris Hanika
Tłumaczenie
Ewa Kowynia
ISBN: 978-83-233-3706-5
POLECANE KSIĄŻKI
NOWOŚCI
Międzynarodowe wytyczne w zakresie etyki badań nad zdrowiem z udziałem ludzi
( Otwarty dostęp )
0,00
zł
Zdolność administracyjna państwa członkowskiego i kandydata do Unii Europejskiej
( Oprawa miękka ze skrzydełkami )
51,45
zł
41,16
zł
Istota rzeczy
PRZECZYTAJ FRAGMENT
RECENZJE
Historyczna praca badawcza Instytutu Zarządzającego Przeszłością, torującego w ten sposób drogę ku przyszłości, nie od razu znalazła poczesne i żywotne miejsce w strukturze państwa, które powstało jako rezultat swojej historii, jego obywatelom natomiast stała się tak niezbędna do życia jak powietrze.
Z czasem pamięć o zbrodniach przeszłości zawładnęła bez reszty wszystkimi instytucjami kraju. Na początku powoli, pod koniec błyskawicznie. Po zniesieniu podziału na dwa państwa – który był bezpośrednią konsekwencją zbrodni przeszłości – kraj uzyskał suwerenność i wreszcie mógł się zająć wyłącznie sobą. Nie musiał już dokonywać rozliczeń przed innymi państwami, najwyżej przed narodami, a to nie były instytucje dysponujące armią. Miały tylko pamięć tych strasznych krzywd, które wyrządzili im przedstawiciele narodu w jego imieniu, ale już nie państwo, w którym ten naród żył. Byli starcami. Zostało też kilku, którzy swego czasu popełnili zbrodnie. Dla nich były to także wspomnienia z młodości. Ci również byli starcami.
W tamtym zbrodniczym okresie większość obywateli kraju była dziećmi lub w ogóle nie było ich na świecie. Mimo to potworność zbrodni przodków przygniatała ich swoim ciężarem i im bliżej ją poznawali, tym bardziej pragnęli jednego: by uznać ich za zbrodniarzy. Odbywało się to seryjnie i gładko. Bo zbrodnie były ogromne. Tak ogromne, że aż zapierało dech w piersiach.
Stan permanentnego demaskowania zbrodni starców nie był przyjemny, lecz konieczny, a gdy przestał być konieczny, okazał się całkiem nieprzyjemny. Wtedy państwo przypomniało sobie o swoich obowiązkach względem obywateli i postanowiło zdjąć z nich brzemię pamięci. Zadeklarowało się, że przejmie zadanie pamiętania o zbrodniach. Nastąpił więc istny wysyp pomników, a ich liczba rosła tym szybciej, im odleglejsza w czasie była zbrodnia. Każda naznaczona zbrodnią miejscowość, a było ich sporo, stała się miejscem pamięci. Pamięć tę postrzegano nie tylko jako obowiązkowe, lecz także najszlachetniejsze zadanie państwa i żadna praca nie cieszyła się większym szacunkiem od tej w Instytucie Zarządzania Przeszłością z siedzibą w centrum stolicy, tu bowiem, oficjalnie,biło serce kraju. (W gmachu tym znajdowała się naturalnie tylko centrala Instytutu; jego licznymi oddziałami usiany był cały kraj.)
I tak mrok, z którego wyczołgało się to państwo, rozświetlony został tysiącem reflektorów i uznany za jego istotę, co w sumie było logiczne, ostatecznie na jego bazie powstało.
Wiedzieli o tym wszyscy.
Nie było to żadną tajemnicą i nie podlegało dyskusji.
Faktycznie, taka była jego istota.
Z tym że przestał być interesujący, odkąd wystawiono go na pokaz w blasku tysiąca fleszy. Wojna błyskawiczna stała się wojną na lampy błyskowe, zaś rzeczywistość tych zbrodni historią sprzed wieków.
Z czasem pamięć o zbrodniach przeszłości zawładnęła bez reszty wszystkimi instytucjami kraju. Na początku powoli, pod koniec błyskawicznie. Po zniesieniu podziału na dwa państwa – który był bezpośrednią konsekwencją zbrodni przeszłości – kraj uzyskał suwerenność i wreszcie mógł się zająć wyłącznie sobą. Nie musiał już dokonywać rozliczeń przed innymi państwami, najwyżej przed narodami, a to nie były instytucje dysponujące armią. Miały tylko pamięć tych strasznych krzywd, które wyrządzili im przedstawiciele narodu w jego imieniu, ale już nie państwo, w którym ten naród żył. Byli starcami. Zostało też kilku, którzy swego czasu popełnili zbrodnie. Dla nich były to także wspomnienia z młodości. Ci również byli starcami.
W tamtym zbrodniczym okresie większość obywateli kraju była dziećmi lub w ogóle nie było ich na świecie. Mimo to potworność zbrodni przodków przygniatała ich swoim ciężarem i im bliżej ją poznawali, tym bardziej pragnęli jednego: by uznać ich za zbrodniarzy. Odbywało się to seryjnie i gładko. Bo zbrodnie były ogromne. Tak ogromne, że aż zapierało dech w piersiach.
Stan permanentnego demaskowania zbrodni starców nie był przyjemny, lecz konieczny, a gdy przestał być konieczny, okazał się całkiem nieprzyjemny. Wtedy państwo przypomniało sobie o swoich obowiązkach względem obywateli i postanowiło zdjąć z nich brzemię pamięci. Zadeklarowało się, że przejmie zadanie pamiętania o zbrodniach. Nastąpił więc istny wysyp pomników, a ich liczba rosła tym szybciej, im odleglejsza w czasie była zbrodnia. Każda naznaczona zbrodnią miejscowość, a było ich sporo, stała się miejscem pamięci. Pamięć tę postrzegano nie tylko jako obowiązkowe, lecz także najszlachetniejsze zadanie państwa i żadna praca nie cieszyła się większym szacunkiem od tej w Instytucie Zarządzania Przeszłością z siedzibą w centrum stolicy, tu bowiem, oficjalnie,biło serce kraju. (W gmachu tym znajdowała się naturalnie tylko centrala Instytutu; jego licznymi oddziałami usiany był cały kraj.)
I tak mrok, z którego wyczołgało się to państwo, rozświetlony został tysiącem reflektorów i uznany za jego istotę, co w sumie było logiczne, ostatecznie na jego bazie powstało.
Wiedzieli o tym wszyscy.
Nie było to żadną tajemnicą i nie podlegało dyskusji.
Faktycznie, taka była jego istota.
Z tym że przestał być interesujący, odkąd wystawiono go na pokaz w blasku tysiąca fleszy. Wojna błyskawiczna stała się wojną na lampy błyskowe, zaś rzeczywistość tych zbrodni historią sprzed wieków.
Hanika opowiada, w najogólniejszym sensie, historię pustki, wyrwy, jaką pozostawiła po sobie druga wojna światowa. Więcej – opowiada historię żyjących współcześnie Niemców, którzy, tak jak Hans, wciąż pozostają pod wpływem pamięci o wojennej traumie.
Sławomir Iwasiów, ArtPapier.com >>
Stopniowo niemalże wszystko jest porównywane z pielęgnowaną pieczołowicie cudzą przeszłością i staje się źródłem permanentnego braku. Codzienne czynności czy spostrzeżenia są obciążone pamiętaniem niewyobrażalnego. Jak żyć w świecie po Auschwitz, skoro Auschwitz nie da się tak naprawdę zapomnieć. Wiedza o człowieku, jaką otrzymujemy w kontekście obozów koncentracyjnych, jest tak porażająca, że codzienność wydaje się czymś niestosownym.
Jerzy Lengauer, BibilioNETka.pl >>
Powieść, uhonorowana w 2010 roku Nagrodą Literacką Unii Europejskiej i Nagrodą im. Hansa Fallady, wpisuje się w próby rozliczenia państw niemieckojęzycznych z winy rozpętania II wojny światowej, dokonania – szczególnie w Europie Środkowej i Środkowo-Wschodniej – rzezi, która zmieniła na dziesiątki lat psychikę narodów i stosunki międzynarodowe, etniczne, religijne, kulturowe. Oczywiście Iris Hanika, jak każdy z autorów owego nurtu, na swój sposób radzi sobie z poczuciem winy i konsekwencjami przede wszystkim dla własnego narodu. Czytelnik, który zna twórczość Herthy Müller, Thomasa Berharda czy Elfriede Jelinek, wie o tym doskonale. Rzecz jasna autorka nie zamyka się wyłącznie w obszarze kultury niemieckiej, aby ją przypomnieć w kontekście często zadawanego na świecie pytania: jak miliony ludzi mógł spalić w krematoriach naród, który wydał na świat Schuberta?
Bernadetta Darska, Blog "A to książka właśnie" >>
Iris Hanika fantazjuje na temat niemieckiej odpowiedzialności za zbrodnie Holokaustu. Proponuje nam prozę pęknięć i dwuznaczności. Oferuje obcowanie z neurotycznym pedantem, którego celem nadrzędnym jest to, by nie spotkać w życiu szczęścia. Można się zastanawiać nad tym, czy uhonorowanie tej powieści Literacką Nagrodą Unii Europejskiej w 2012 roku to sygnał, iż Hanika w pewien sposób wpisuje się w polityczną poprawność głoszenia wszem wobec, że Niemcy w żadnym razie nie unikają odpowiedzialności za zbrodnie hitlerowskie, wciąż szukając dróg zadośćuczynienia temu, co naznaczyło ich w XX wieku tak silnie i tak opresyjnie. Jakkolwiek patrzeć na tę książkę - jest odważną próbą zadawania pytań nie tyle trudnych, co wyjątkowo wyraźnie się krystalizujących, bo autorka osadza je w rozmaitych kontekstach i nie waha się opowiadać o sprawach niewygodnych.
Kameralny dramat egzystencji Hansa Frambacha odzwierciedla w sobie to wszystko, co w niemieckim społeczeństwie wciąż niepokojąco spędza sen z powiek i każe konfrontować się z czasem minionym jako okresem hańby, wstydu oraz rozczarowania. To głównie na wstyd stawia w swej narracji Hanika. Hans i jego przyjaciółka Graziela Schönbluhm wstydzą się swego sytego usytuowania. Wstydzą się niemieckości osadzonej w państwie, w którym wszystko zdaje się już poukładane, a jego historia uporządkowana.”...
Jarosław Czechowicz, Blog "Krytycznym okiem" >>
Sławomir Iwasiów, ArtPapier.com >>
Stopniowo niemalże wszystko jest porównywane z pielęgnowaną pieczołowicie cudzą przeszłością i staje się źródłem permanentnego braku. Codzienne czynności czy spostrzeżenia są obciążone pamiętaniem niewyobrażalnego. Jak żyć w świecie po Auschwitz, skoro Auschwitz nie da się tak naprawdę zapomnieć. Wiedza o człowieku, jaką otrzymujemy w kontekście obozów koncentracyjnych, jest tak porażająca, że codzienność wydaje się czymś niestosownym.
Jerzy Lengauer, BibilioNETka.pl >>
Powieść, uhonorowana w 2010 roku Nagrodą Literacką Unii Europejskiej i Nagrodą im. Hansa Fallady, wpisuje się w próby rozliczenia państw niemieckojęzycznych z winy rozpętania II wojny światowej, dokonania – szczególnie w Europie Środkowej i Środkowo-Wschodniej – rzezi, która zmieniła na dziesiątki lat psychikę narodów i stosunki międzynarodowe, etniczne, religijne, kulturowe. Oczywiście Iris Hanika, jak każdy z autorów owego nurtu, na swój sposób radzi sobie z poczuciem winy i konsekwencjami przede wszystkim dla własnego narodu. Czytelnik, który zna twórczość Herthy Müller, Thomasa Berharda czy Elfriede Jelinek, wie o tym doskonale. Rzecz jasna autorka nie zamyka się wyłącznie w obszarze kultury niemieckiej, aby ją przypomnieć w kontekście często zadawanego na świecie pytania: jak miliony ludzi mógł spalić w krematoriach naród, który wydał na świat Schuberta?
Bernadetta Darska, Blog "A to książka właśnie" >>
Iris Hanika fantazjuje na temat niemieckiej odpowiedzialności za zbrodnie Holokaustu. Proponuje nam prozę pęknięć i dwuznaczności. Oferuje obcowanie z neurotycznym pedantem, którego celem nadrzędnym jest to, by nie spotkać w życiu szczęścia. Można się zastanawiać nad tym, czy uhonorowanie tej powieści Literacką Nagrodą Unii Europejskiej w 2012 roku to sygnał, iż Hanika w pewien sposób wpisuje się w polityczną poprawność głoszenia wszem wobec, że Niemcy w żadnym razie nie unikają odpowiedzialności za zbrodnie hitlerowskie, wciąż szukając dróg zadośćuczynienia temu, co naznaczyło ich w XX wieku tak silnie i tak opresyjnie. Jakkolwiek patrzeć na tę książkę - jest odważną próbą zadawania pytań nie tyle trudnych, co wyjątkowo wyraźnie się krystalizujących, bo autorka osadza je w rozmaitych kontekstach i nie waha się opowiadać o sprawach niewygodnych.
Kameralny dramat egzystencji Hansa Frambacha odzwierciedla w sobie to wszystko, co w niemieckim społeczeństwie wciąż niepokojąco spędza sen z powiek i każe konfrontować się z czasem minionym jako okresem hańby, wstydu oraz rozczarowania. To głównie na wstyd stawia w swej narracji Hanika. Hans i jego przyjaciółka Graziela Schönbluhm wstydzą się swego sytego usytuowania. Wstydzą się niemieckości osadzonej w państwie, w którym wszystko zdaje się już poukładane, a jego historia uporządkowana.”...
Jarosław Czechowicz, Blog "Krytycznym okiem" >>
Istota rzeczy
Wybierz rozdziały:
Wartość zamówienia:
0.00 zł