Inny. Źródło wiedzy
Możliwości etyki heterologicznej na tle wybranych koncepcji myślicieli francuskich XX i XXI wieku
Liczba stron: 374
Format: 15x23 cm
Rok wydania: 2018
Data premiery: 14.01.2019
Opis książki
Heterologia, czyli dyskursywny tryb argumentowania oraz nurt filozoficzny badający status inności w zachodniej kulturze, powstała jako odpowiedź na wiele czynników intelektualno-społeczno-politycznych stopniowo zmieniających intelektualny krajobraz Francji i świata począwszy od lat dwudziestych XX wieku. Myśliciele tego nurtu poszukują podstawowych wartości, które uległy dewaluacji przede wszystkim w czasie II wojny światowej oraz później, w toku przemian kulturowych i cywilizacyjnych, na nowo zadając pytania o status podmiotu w relacji z Innym.
Nadrzędnym celem niniejszej książki jest opracowanie etycznych aspektów heterologii. Analizie poddane zostają pisma Michela Foucaulta (ze względu na ostatni etap rozwoju twórczego, w którym postuluje on rozwój kultur Siebie bądź technik Siebie), filozofia odpowiedzialności za Innego Emmanuela Lévinasa i metoda dekonstrukcji Jacques`a Derridy wraz z ostatnim etapem zwrotu etycznego, kiedy w centrum rozważań znajdują się zagadnienia gościnności, daru, przebaczenia. Wyodrębniona etyka nazwana zostaje heterologiczną, a to, co inne, stanowi jej zasadę. W tego rodzaju etyce Inny nie może być obcy, ponieważ kształtuje tożsamość podmiotu, posiada twarz, wyjątkową osobowość uwikłaną w kulturę i historię. To, co inne, staje się znajome, bliskie, godne, by wziąć odpowiedzialność.
ISBN: 978-83-233-4503-9
POLECANE KSIĄŻKI
NOWOŚCI
Międzynarodowe wytyczne w zakresie etyki badań nad zdrowiem z udziałem ludzi
( Otwarty dostęp )
0,00
zł
Inny. Źródło wiedzy
Możliwości etyki heterologicznej na tle wybranych koncepcji myślicieli francuskich XX i XXI wieku
SPIS TREŚCI
Wstęp . 11
Historyczny rys heterologii . 15
Terminologiczna geneza heterologii . 26
Stan badań nad heterologią w zakresie filozofii i etyki . 31
Inspiracje teorią Lacana. Dlaczego teorii Lacana oraz etyki w psychoanalizie nie sposób ująć syntetycznie jako jednej ze składowych etyki heterologicznej . 37
Rozdział pierwszy
Filozoficzne uwarunkowania heterologii . 49
1.1. Tło teoretyczne. Myśl egzystencjalna, fenomenologia, strukturalizm i poststrukturalizm, psychoanaliza . 49
1.1.1. Myśl egzystencjalna . 51
1.1.1.1. Wpływ myśli Nietzschego na Foucaulta . 52
1.1.1.2. Lévinas – egzystencja, czas, śmierć, ślad . 58
1.1.1.3. Wpływ Nietzschego, Kierkegaarda i Heideggera na myśl Derridy . 63
1.2. Fenomenologia . 67
1.2.1. Wpływ fenomenologii na myśl Lévinasa . 70
1.2.2. Dekonstrukcja fenomenologii. Derrida . 74
1.3. Strukturalizm i poststrukturalizm . 80
1.3.1. Derrida. Dekonstrukcja strukturalizmu . 85
1.3.2. Strukturalizm a myśl Foucaulta . 96
1.3.3. Inspiracje strukturalizmem w teorii Lacana . 101
1.4. Psychoanaliza . 105
1.4.1. Lévinasa krytyka Freuda . 108
1.4.2. Nawiązania do psychoanalizy. Foucault . 110
1.4.3. Inspiracje psychoanalizą. Derrida . 114
Podsumowanie . . 123
Rozdział drugi
Ustalenie zakresu znaczeniowego heterologii . 125
2.1. Foucault. Cztery rodzaje wiedzy o inności . 125
2.1.1. Problematyka normy i normatywności . 127
2.1.2. Wyjątkowość i niepowtarzalność zdarzeń historycznych . 130
2.1.3. Genealogia wiedzy . 133
2.1.4. Narzędzia troski o siebie . 139
2.2. Lévinas. Zawieszenie wiedzy o Innym . 147
2.2.1. Twarz inności . 148
2.2.2. Kształtowanie pojęcia odpowiedzialności – trzy etapy . 153
2.2.2.1. Etap pierwszy. Kształtowanie postawy odpowiedzialności . 154
2.2.2.2. Etap drugi. Odpowiedzialność i tożsamość . 157
2.2.2.3. Etap trzeci. Odpowiedzialność jako substytucja . 162
2.3. Myśl Derridy w heterologicznym kontekście . 172
2.3.1. Heterologia poziomu językowego . 174
2.3.2. Heterologia poziomu konceptualnego . 176
2.3.3. Heterologia poziomu etycznego . 181
2.3.3.1. Paradoks odpowiedzialności . 181
2.3.3.2. Paradoks wiary . 186
2.3.3.3. Paradoks daru . 188
2.3.3.4. Aporia przebaczenia . 192
Podsumowanie . 195
Rozdział trzeci
Wprowadzenie zasad heterologicznej etyki . 197
3.1. Problem etyczności postaw i decyzji 197
3.1.1. Zdrowie i choroba. Foucault . 198
3.1.2. Zdrowie i choroba. Lévinas . 201
3.1.3. Zdrowie i choroba. Derrida . 205
3.2. Wiedza, norma i odpowiedzialność w ocenie etycznej . 208
3.2.1. Ocena etyczna. Foucault . 208
3.2.2. Ocena etyczna. Lévinas . 211
3.2.3. Ocena etyczna. Derrida . 214
3.3. Warunki oceny etycznej . 216
3.3.1. Konieczność, potrzeba i obowiązek oceny etycznej. Foucault . 216
3.3.2. Konieczność, potrzeba i obowiązek oceny etycznej. Lévinas . 218
3.3.3. Konieczność, potrzeba i obowiązek oceny etycznej. Derrida . 221
Podsumowanie . 223
Rozdział czwarty
Principium pierwsze: postawa otwartości na to, co inne, i akceptacja przejawów inności . 225
4.1. Problematyczność postawy otwartości. Foucault . 225
4.2. Otwieranie się na Innego. Lévinas . 234
4.3. Zasada otwartości. Derrida . 240
Podsumowanie . 248
Rozdział piąty
Principium drugie: możliwość podejmowania przez podmiot racjonalnych i odpowiedzialnych decyzji . 251
5.1. Foucault a racjonalizm . 251
5.2. Inna racjonalność. Lévinas . 257
5.3. Derrida. Dwuznaczność racjonalizmu . 264
Podsumowanie . 274
Rozdział szósty
Principium trzecie: sprawiedliwa ocena etyczna i sprawiedliwość jako podstawa decyzji . 277
6.1. Myśl Foucaulta a problem sprawiedliwości . 278
6.2. Sprawiedliwość według Lévinasa . 286
6.3. Sprawiedliwość w myśli Derridy . 291
Podsumowanie . 298
Rozdział siódmy
Principium czwarte: uwzględnianie kryteriów sytuacyjności i historyczności w ocenie etycznej . 301
7.1. Kryteria historyczności w ocenie etycznej. Foucault . 301
7.2. Lévinas. Hiperbolizacja historyczności i sytuacyjności . 312
7.3. Końcowe uwagi o historyczności w myśli Derridy . 317
Podsumowanie . 322
Zakończenie . 325
Bibliografia podmiotowa . 335
Bibliografia przedmiotowa z zakresu heterologii: filozofia i etyka . 345
Bibliografia przedmiotowa pozostałych prac wykorzystanych w monografii . 347
Indeks osobowy . 359
Indeks rzeczowy . 365
Historyczny rys heterologii . 15
Terminologiczna geneza heterologii . 26
Stan badań nad heterologią w zakresie filozofii i etyki . 31
Inspiracje teorią Lacana. Dlaczego teorii Lacana oraz etyki w psychoanalizie nie sposób ująć syntetycznie jako jednej ze składowych etyki heterologicznej . 37
Rozdział pierwszy
Filozoficzne uwarunkowania heterologii . 49
1.1. Tło teoretyczne. Myśl egzystencjalna, fenomenologia, strukturalizm i poststrukturalizm, psychoanaliza . 49
1.1.1. Myśl egzystencjalna . 51
1.1.1.1. Wpływ myśli Nietzschego na Foucaulta . 52
1.1.1.2. Lévinas – egzystencja, czas, śmierć, ślad . 58
1.1.1.3. Wpływ Nietzschego, Kierkegaarda i Heideggera na myśl Derridy . 63
1.2. Fenomenologia . 67
1.2.1. Wpływ fenomenologii na myśl Lévinasa . 70
1.2.2. Dekonstrukcja fenomenologii. Derrida . 74
1.3. Strukturalizm i poststrukturalizm . 80
1.3.1. Derrida. Dekonstrukcja strukturalizmu . 85
1.3.2. Strukturalizm a myśl Foucaulta . 96
1.3.3. Inspiracje strukturalizmem w teorii Lacana . 101
1.4. Psychoanaliza . 105
1.4.1. Lévinasa krytyka Freuda . 108
1.4.2. Nawiązania do psychoanalizy. Foucault . 110
1.4.3. Inspiracje psychoanalizą. Derrida . 114
Podsumowanie . . 123
Rozdział drugi
Ustalenie zakresu znaczeniowego heterologii . 125
2.1. Foucault. Cztery rodzaje wiedzy o inności . 125
2.1.1. Problematyka normy i normatywności . 127
2.1.2. Wyjątkowość i niepowtarzalność zdarzeń historycznych . 130
2.1.3. Genealogia wiedzy . 133
2.1.4. Narzędzia troski o siebie . 139
2.2. Lévinas. Zawieszenie wiedzy o Innym . 147
2.2.1. Twarz inności . 148
2.2.2. Kształtowanie pojęcia odpowiedzialności – trzy etapy . 153
2.2.2.1. Etap pierwszy. Kształtowanie postawy odpowiedzialności . 154
2.2.2.2. Etap drugi. Odpowiedzialność i tożsamość . 157
2.2.2.3. Etap trzeci. Odpowiedzialność jako substytucja . 162
2.3. Myśl Derridy w heterologicznym kontekście . 172
2.3.1. Heterologia poziomu językowego . 174
2.3.2. Heterologia poziomu konceptualnego . 176
2.3.3. Heterologia poziomu etycznego . 181
2.3.3.1. Paradoks odpowiedzialności . 181
2.3.3.2. Paradoks wiary . 186
2.3.3.3. Paradoks daru . 188
2.3.3.4. Aporia przebaczenia . 192
Podsumowanie . 195
Rozdział trzeci
Wprowadzenie zasad heterologicznej etyki . 197
3.1. Problem etyczności postaw i decyzji 197
3.1.1. Zdrowie i choroba. Foucault . 198
3.1.2. Zdrowie i choroba. Lévinas . 201
3.1.3. Zdrowie i choroba. Derrida . 205
3.2. Wiedza, norma i odpowiedzialność w ocenie etycznej . 208
3.2.1. Ocena etyczna. Foucault . 208
3.2.2. Ocena etyczna. Lévinas . 211
3.2.3. Ocena etyczna. Derrida . 214
3.3. Warunki oceny etycznej . 216
3.3.1. Konieczność, potrzeba i obowiązek oceny etycznej. Foucault . 216
3.3.2. Konieczność, potrzeba i obowiązek oceny etycznej. Lévinas . 218
3.3.3. Konieczność, potrzeba i obowiązek oceny etycznej. Derrida . 221
Podsumowanie . 223
Rozdział czwarty
Principium pierwsze: postawa otwartości na to, co inne, i akceptacja przejawów inności . 225
4.1. Problematyczność postawy otwartości. Foucault . 225
4.2. Otwieranie się na Innego. Lévinas . 234
4.3. Zasada otwartości. Derrida . 240
Podsumowanie . 248
Rozdział piąty
Principium drugie: możliwość podejmowania przez podmiot racjonalnych i odpowiedzialnych decyzji . 251
5.1. Foucault a racjonalizm . 251
5.2. Inna racjonalność. Lévinas . 257
5.3. Derrida. Dwuznaczność racjonalizmu . 264
Podsumowanie . 274
Rozdział szósty
Principium trzecie: sprawiedliwa ocena etyczna i sprawiedliwość jako podstawa decyzji . 277
6.1. Myśl Foucaulta a problem sprawiedliwości . 278
6.2. Sprawiedliwość według Lévinasa . 286
6.3. Sprawiedliwość w myśli Derridy . 291
Podsumowanie . 298
Rozdział siódmy
Principium czwarte: uwzględnianie kryteriów sytuacyjności i historyczności w ocenie etycznej . 301
7.1. Kryteria historyczności w ocenie etycznej. Foucault . 301
7.2. Lévinas. Hiperbolizacja historyczności i sytuacyjności . 312
7.3. Końcowe uwagi o historyczności w myśli Derridy . 317
Podsumowanie . 322
Zakończenie . 325
Bibliografia podmiotowa . 335
Bibliografia przedmiotowa z zakresu heterologii: filozofia i etyka . 345
Bibliografia przedmiotowa pozostałych prac wykorzystanych w monografii . 347
Indeks osobowy . 359
Indeks rzeczowy . 365
Inny. Źródło wiedzy
Możliwości etyki heterologicznej na tle wybranych koncepcji myślicieli francuskich XX i XXI wieku
SPIS TREŚCI
Wstęp . 11
Historyczny rys heterologii . 15
Terminologiczna geneza heterologii . 26
Stan badań nad heterologią w zakresie filozofii i etyki . 31
Inspiracje teorią Lacana. Dlaczego teorii Lacana oraz etyki w psychoanalizie nie sposób ująć syntetycznie jako jednej ze składowych etyki heterologicznej . 37
Rozdział pierwszy
Filozoficzne uwarunkowania heterologii . 49
1.1. Tło teoretyczne. Myśl egzystencjalna, fenomenologia, strukturalizm i poststrukturalizm, psychoanaliza . 49
1.1.1. Myśl egzystencjalna . 51
1.1.1.1. Wpływ myśli Nietzschego na Foucaulta . 52
1.1.1.2. Lévinas – egzystencja, czas, śmierć, ślad . 58
1.1.1.3. Wpływ Nietzschego, Kierkegaarda i Heideggera na myśl Derridy . 63
1.2. Fenomenologia . 67
1.2.1. Wpływ fenomenologii na myśl Lévinasa . 70
1.2.2. Dekonstrukcja fenomenologii. Derrida . 74
1.3. Strukturalizm i poststrukturalizm . 80
1.3.1. Derrida. Dekonstrukcja strukturalizmu . 85
1.3.2. Strukturalizm a myśl Foucaulta . 96
1.3.3. Inspiracje strukturalizmem w teorii Lacana . 101
1.4. Psychoanaliza . 105
1.4.1. Lévinasa krytyka Freuda . 108
1.4.2. Nawiązania do psychoanalizy. Foucault . 110
1.4.3. Inspiracje psychoanalizą. Derrida . 114
Podsumowanie . . 123
Rozdział drugi
Ustalenie zakresu znaczeniowego heterologii . 125
2.1. Foucault. Cztery rodzaje wiedzy o inności . 125
2.1.1. Problematyka normy i normatywności . 127
2.1.2. Wyjątkowość i niepowtarzalność zdarzeń historycznych . 130
2.1.3. Genealogia wiedzy . 133
2.1.4. Narzędzia troski o siebie . 139
2.2. Lévinas. Zawieszenie wiedzy o Innym . 147
2.2.1. Twarz inności . 148
2.2.2. Kształtowanie pojęcia odpowiedzialności – trzy etapy . 153
2.2.2.1. Etap pierwszy. Kształtowanie postawy odpowiedzialności . 154
2.2.2.2. Etap drugi. Odpowiedzialność i tożsamość . 157
2.2.2.3. Etap trzeci. Odpowiedzialność jako substytucja . 162
2.3. Myśl Derridy w heterologicznym kontekście . 172
2.3.1. Heterologia poziomu językowego . 174
2.3.2. Heterologia poziomu konceptualnego . 176
2.3.3. Heterologia poziomu etycznego . 181
2.3.3.1. Paradoks odpowiedzialności . 181
2.3.3.2. Paradoks wiary . 186
2.3.3.3. Paradoks daru . 188
2.3.3.4. Aporia przebaczenia . 192
Podsumowanie . 195
Rozdział trzeci
Wprowadzenie zasad heterologicznej etyki . 197
3.1. Problem etyczności postaw i decyzji 197
3.1.1. Zdrowie i choroba. Foucault . 198
3.1.2. Zdrowie i choroba. Lévinas . 201
3.1.3. Zdrowie i choroba. Derrida . 205
3.2. Wiedza, norma i odpowiedzialność w ocenie etycznej . 208
3.2.1. Ocena etyczna. Foucault . 208
3.2.2. Ocena etyczna. Lévinas . 211
3.2.3. Ocena etyczna. Derrida . 214
3.3. Warunki oceny etycznej . 216
3.3.1. Konieczność, potrzeba i obowiązek oceny etycznej. Foucault . 216
3.3.2. Konieczność, potrzeba i obowiązek oceny etycznej. Lévinas . 218
3.3.3. Konieczność, potrzeba i obowiązek oceny etycznej. Derrida . 221
Podsumowanie . 223
Rozdział czwarty
Principium pierwsze: postawa otwartości na to, co inne, i akceptacja przejawów inności . 225
4.1. Problematyczność postawy otwartości. Foucault . 225
4.2. Otwieranie się na Innego. Lévinas . 234
4.3. Zasada otwartości. Derrida . 240
Podsumowanie . 248
Rozdział piąty
Principium drugie: możliwość podejmowania przez podmiot racjonalnych i odpowiedzialnych decyzji . 251
5.1. Foucault a racjonalizm . 251
5.2. Inna racjonalność. Lévinas . 257
5.3. Derrida. Dwuznaczność racjonalizmu . 264
Podsumowanie . 274
Rozdział szósty
Principium trzecie: sprawiedliwa ocena etyczna i sprawiedliwość jako podstawa decyzji . 277
6.1. Myśl Foucaulta a problem sprawiedliwości . 278
6.2. Sprawiedliwość według Lévinasa . 286
6.3. Sprawiedliwość w myśli Derridy . 291
Podsumowanie . 298
Rozdział siódmy
Principium czwarte: uwzględnianie kryteriów sytuacyjności i historyczności w ocenie etycznej . 301
7.1. Kryteria historyczności w ocenie etycznej. Foucault . 301
7.2. Lévinas. Hiperbolizacja historyczności i sytuacyjności . 312
7.3. Końcowe uwagi o historyczności w myśli Derridy . 317
Podsumowanie . 322
Zakończenie . 325
Bibliografia podmiotowa . 335
Bibliografia przedmiotowa z zakresu heterologii: filozofia i etyka . 345
Bibliografia przedmiotowa pozostałych prac wykorzystanych w monografii . 347
Indeks osobowy . 359
Indeks rzeczowy . 365
Historyczny rys heterologii . 15
Terminologiczna geneza heterologii . 26
Stan badań nad heterologią w zakresie filozofii i etyki . 31
Inspiracje teorią Lacana. Dlaczego teorii Lacana oraz etyki w psychoanalizie nie sposób ująć syntetycznie jako jednej ze składowych etyki heterologicznej . 37
Rozdział pierwszy
Filozoficzne uwarunkowania heterologii . 49
1.1. Tło teoretyczne. Myśl egzystencjalna, fenomenologia, strukturalizm i poststrukturalizm, psychoanaliza . 49
1.1.1. Myśl egzystencjalna . 51
1.1.1.1. Wpływ myśli Nietzschego na Foucaulta . 52
1.1.1.2. Lévinas – egzystencja, czas, śmierć, ślad . 58
1.1.1.3. Wpływ Nietzschego, Kierkegaarda i Heideggera na myśl Derridy . 63
1.2. Fenomenologia . 67
1.2.1. Wpływ fenomenologii na myśl Lévinasa . 70
1.2.2. Dekonstrukcja fenomenologii. Derrida . 74
1.3. Strukturalizm i poststrukturalizm . 80
1.3.1. Derrida. Dekonstrukcja strukturalizmu . 85
1.3.2. Strukturalizm a myśl Foucaulta . 96
1.3.3. Inspiracje strukturalizmem w teorii Lacana . 101
1.4. Psychoanaliza . 105
1.4.1. Lévinasa krytyka Freuda . 108
1.4.2. Nawiązania do psychoanalizy. Foucault . 110
1.4.3. Inspiracje psychoanalizą. Derrida . 114
Podsumowanie . . 123
Rozdział drugi
Ustalenie zakresu znaczeniowego heterologii . 125
2.1. Foucault. Cztery rodzaje wiedzy o inności . 125
2.1.1. Problematyka normy i normatywności . 127
2.1.2. Wyjątkowość i niepowtarzalność zdarzeń historycznych . 130
2.1.3. Genealogia wiedzy . 133
2.1.4. Narzędzia troski o siebie . 139
2.2. Lévinas. Zawieszenie wiedzy o Innym . 147
2.2.1. Twarz inności . 148
2.2.2. Kształtowanie pojęcia odpowiedzialności – trzy etapy . 153
2.2.2.1. Etap pierwszy. Kształtowanie postawy odpowiedzialności . 154
2.2.2.2. Etap drugi. Odpowiedzialność i tożsamość . 157
2.2.2.3. Etap trzeci. Odpowiedzialność jako substytucja . 162
2.3. Myśl Derridy w heterologicznym kontekście . 172
2.3.1. Heterologia poziomu językowego . 174
2.3.2. Heterologia poziomu konceptualnego . 176
2.3.3. Heterologia poziomu etycznego . 181
2.3.3.1. Paradoks odpowiedzialności . 181
2.3.3.2. Paradoks wiary . 186
2.3.3.3. Paradoks daru . 188
2.3.3.4. Aporia przebaczenia . 192
Podsumowanie . 195
Rozdział trzeci
Wprowadzenie zasad heterologicznej etyki . 197
3.1. Problem etyczności postaw i decyzji 197
3.1.1. Zdrowie i choroba. Foucault . 198
3.1.2. Zdrowie i choroba. Lévinas . 201
3.1.3. Zdrowie i choroba. Derrida . 205
3.2. Wiedza, norma i odpowiedzialność w ocenie etycznej . 208
3.2.1. Ocena etyczna. Foucault . 208
3.2.2. Ocena etyczna. Lévinas . 211
3.2.3. Ocena etyczna. Derrida . 214
3.3. Warunki oceny etycznej . 216
3.3.1. Konieczność, potrzeba i obowiązek oceny etycznej. Foucault . 216
3.3.2. Konieczność, potrzeba i obowiązek oceny etycznej. Lévinas . 218
3.3.3. Konieczność, potrzeba i obowiązek oceny etycznej. Derrida . 221
Podsumowanie . 223
Rozdział czwarty
Principium pierwsze: postawa otwartości na to, co inne, i akceptacja przejawów inności . 225
4.1. Problematyczność postawy otwartości. Foucault . 225
4.2. Otwieranie się na Innego. Lévinas . 234
4.3. Zasada otwartości. Derrida . 240
Podsumowanie . 248
Rozdział piąty
Principium drugie: możliwość podejmowania przez podmiot racjonalnych i odpowiedzialnych decyzji . 251
5.1. Foucault a racjonalizm . 251
5.2. Inna racjonalność. Lévinas . 257
5.3. Derrida. Dwuznaczność racjonalizmu . 264
Podsumowanie . 274
Rozdział szósty
Principium trzecie: sprawiedliwa ocena etyczna i sprawiedliwość jako podstawa decyzji . 277
6.1. Myśl Foucaulta a problem sprawiedliwości . 278
6.2. Sprawiedliwość według Lévinasa . 286
6.3. Sprawiedliwość w myśli Derridy . 291
Podsumowanie . 298
Rozdział siódmy
Principium czwarte: uwzględnianie kryteriów sytuacyjności i historyczności w ocenie etycznej . 301
7.1. Kryteria historyczności w ocenie etycznej. Foucault . 301
7.2. Lévinas. Hiperbolizacja historyczności i sytuacyjności . 312
7.3. Końcowe uwagi o historyczności w myśli Derridy . 317
Podsumowanie . 322
Zakończenie . 325
Bibliografia podmiotowa . 335
Bibliografia przedmiotowa z zakresu heterologii: filozofia i etyka . 345
Bibliografia przedmiotowa pozostałych prac wykorzystanych w monografii . 347
Indeks osobowy . 359
Indeks rzeczowy . 365
Wybierz rozdziały:
Wartość zamówienia:
0.00 zł