Mechanizmy efektu dezinformacji w kontekście zeznań świadka naocznego
Liczba stron: 264
Format: B5
Rok wydania: 2007
Data premiery: 01.06.2007
Opis książki
Romuald Polczyk napisał bardzo ważną i interesującą książkę. Wiarygodność naocznych świadków należy do podstawowych problemów wymiaru sprawiedliwości, a wiedza na temat czynników ograniczających tę wiarygodność bynajmniej nie jest powszechna. Niniejsza praca powinna stać się obowiązkową lekturą każdego psychologa sądowego i każdego studenta aspirującego do poznania tej dziedziny psychologii stosowanej. Powinna też dać do myślenia zawodowym prawnikom. Bez wątpienia, książka stanie się ważnym wydarzeniem dla badaczy zainteresowanych zjawiskami sugestii i pamięci.
Autor kompetentnie, ale zarazem żywo i interesująco przedstawia stan badań nad efektem dezinformacji, czyli zjawiskiem polegającym na tym, że w zeznaniach naocznego świadka pojawiają się elementy obce, nieobecne w materiale, o którym ma zeznawać, swego rodzaju wtręty lub „implanty”. Interesują go zwłaszcza te mechanizmy powstawania efektu dezinformacji, które nie wynikają z błędów pamięci. Stawia tezę, że efekt dezinformacji może się pojawić nawet wtedy, gdy pamięć zdarzeń jest nienaruszona. Wtedy świadek mija się z prawdą, choć dobrze pamięta informację oryginalną, i zeznaje w dobrzej wierze. Zaletą tej monografii jest wykazanie w sposób empiryczny, że niepamięciowe mechanizmy efektu dezinformacji rzeczywiście występują. Seria opisanych w pracy eksperymentów przynosi bardzo ważki materiał potwierdzający hipotezę istnienia niepamięciowych mechanizmów efektu dezinformacji. Autor pokazuje również, w jakich warunkach i dzięki jakim zabiegom można zapobiec efektowi dezinformacji lub ograniczyć jego szkodliwy wpływ.
Romuald Polczyk jest doktorem psychologii i adiunktem w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się wpływem sugestii i dezinformacji na funkcjonowanie procesów poznawczych, a zwłaszcza pamięci. Interesuje się również hipnozą. Prowadzi na te tematy badania, również we współpracy z ośrodkami zagranicznymi. Rezultaty swoich badań publikuje w kraju i za granicą, np. w czasopismach Applied Cognitive Psychology, Personality and Individual Differences czy International Journal of Clinical and Experimental Hypnosis.
Autor kompetentnie, ale zarazem żywo i interesująco przedstawia stan badań nad efektem dezinformacji, czyli zjawiskiem polegającym na tym, że w zeznaniach naocznego świadka pojawiają się elementy obce, nieobecne w materiale, o którym ma zeznawać, swego rodzaju wtręty lub „implanty”. Interesują go zwłaszcza te mechanizmy powstawania efektu dezinformacji, które nie wynikają z błędów pamięci. Stawia tezę, że efekt dezinformacji może się pojawić nawet wtedy, gdy pamięć zdarzeń jest nienaruszona. Wtedy świadek mija się z prawdą, choć dobrze pamięta informację oryginalną, i zeznaje w dobrzej wierze. Zaletą tej monografii jest wykazanie w sposób empiryczny, że niepamięciowe mechanizmy efektu dezinformacji rzeczywiście występują. Seria opisanych w pracy eksperymentów przynosi bardzo ważki materiał potwierdzający hipotezę istnienia niepamięciowych mechanizmów efektu dezinformacji. Autor pokazuje również, w jakich warunkach i dzięki jakim zabiegom można zapobiec efektowi dezinformacji lub ograniczyć jego szkodliwy wpływ.
Z recenzji prof. dra hab. Edwarda Nęcki
Romuald Polczyk jest doktorem psychologii i adiunktem w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się wpływem sugestii i dezinformacji na funkcjonowanie procesów poznawczych, a zwłaszcza pamięci. Interesuje się również hipnozą. Prowadzi na te tematy badania, również we współpracy z ośrodkami zagranicznymi. Rezultaty swoich badań publikuje w kraju i za granicą, np. w czasopismach Applied Cognitive Psychology, Personality and Individual Differences czy International Journal of Clinical and Experimental Hypnosis.
Autorzy
Romuald Polczyk
ISBN: 978-83-233-2300-6
e-ISBN (pdf): 978-83-233-8132-7
POLECANE KSIĄŻKI
NOWOŚCI
Międzynarodowe wytyczne w zakresie etyki badań nad zdrowiem z udziałem ludzi
( Otwarty dostęp )
0,00
zł
Of What Is Passing: Present-Tense Narration in the Contemporary Historical Novel
( Oprawa miękka ze skrzydełkami )
44,10
zł
35,28
zł
Mechanizmy efektu dezinformacji w kontekście zeznań świadka naocznego
SPIS TREŚCI
Spis treści
Wstęp 7
Wprowadzenie do treści pracy 7
Definicje najważniejszych pojęć 11
Rozdział 1. Historia badań nad efektem dezinformacji 16
Wstęp 7
Wprowadzenie do treści pracy 7
Definicje najważniejszych pojęć 11
Rozdział 1. Historia badań nad efektem dezinformacji 16
1.1. Badania z początku XX wieku 16Rozdział 2. Procedury eksperymentalne w badaniach nad efektem dezinformacji 30
1.2. Źródła nowożytnych badań nad efektem dezinformacji 19
1.3. Okres pierwszy. Standardowy test efektu dezinformacji 23
1.4. Okres drugi. Hipoteza niepamięciowego mechanizmu efektu dezinformacji 25
1.5. Okres trzeci. Procedura monitorowania źródła 27
1.6. Podatność na efekt dezinformacji jako cecha indywidualna 28
2.1. Procedura dwuetapowa 31Rozdział 3. Wyznaczniki wielkości efektu dezinformacji 57
2.1.1. Skale Sugestialności Interrogatywnej 32
2.1.2. Inne odmiany procedury dwuetapowej 34
2.2. Procedura trzyetapowa 34
2.2.1. Formy testu końcowego 37
2.2.1.1. Test standardowy 37
2.2.1.2. Test zmodyfikowany - wersja z wymuszonym wyborem 37
2.2.1.3. Test zmodyfikowany - wersja z pytaniami otwartymi 38
2.2.1.4. Procedura „Tak/Nie” 39
2.2.1.5. Monitorowanie źródła informacji 40
2.2.1.6. Dyspozycja pewności 44
2.2.1.7. Procedura drugiego wyboru 45
2.2.1.8. Pomiar czasu udzielania odpowiedzi 45
2.2.2. Procedura odwróconej kolejności 46
2.2.3. Procedura zanegowanej dezinformacji 47
2.3. Procedura czteroetapowa 50
2.4. Paradygmat DRM 54
2.5. Podsumowanie przeglądu procedur badawczych 56
3.1. Zmienne indywidualne 57Rozdział 4. Teorie efektu dezinformacji 91
3.1.1. Płeć 58
3.1.2. Wiek 60
3.1.3. Czynniki związane z rodziną 64
3.1.4. Inteligencja ogólna, pamięć i kompetencje językowe 66
3.1.5. Nieśmiałość, asertywność, pewność siebie i impulsywność 67
3.1.6. Lęk, stres i neurotyzm 68
3.1.7. Absorpcja, dysocjacja i zdolności wyobrażeniowe 71
3.2. Zmienne proceduralne 74
3.2.1. Odstępy czasu 74
3.2.2. Powtórki materiału oryginalnego i dezinformacji 76
3.2.3. Wiarygodność i prawdopodobieństwo prawdziwości dezinformacji 77
3.2.4. Wyrazistość informacji oryginalnej 80
3.2.5. Ostrzeżenie przed dezinformacją 82
3.2.6. Hipnoza 85
3.3. Podsumowanie przeglądu wyznaczników wielkości efektu dezinformacji 88
4.1. Teorie pamięciowe 92Rozdział 5. Propozycja badań własnych 136
4.1.1. Teoria wpływu dezinformacji na ślad pamięciowy informacji oryginalnej 92
4.1.2. Teoria śladów równoległych 97
4.1.3. Model CHARM 100
4.1.4. Teoria śladu rozmytego 104
4.1.5. Teoria oparta na pojęciu aktywacji 107
4.1.6. Model oparty na teorii zapominania spowodowanego odpamiętywaniem 110
4.1.7. Teoria błędów w monitorowaniu źródła informacji 113
4.2. Teorie uwzględniające mechanizmy niepamięciowe 115
4.2.1. Model sugestialności interrogatywnej 115
4.2.2. Teoria niepamięciowa McCloskeya i Zaragozy 118
4.2.3. Ujęcie integracyjne Blanka 129
4.3. Podsumowanie przeglądu teorii efektu dezinformacji 134
5.1. Cel badań własnych 136Rozdział 6. Eksperymenty replikacyjne 158
5.2. Analiza użyteczności istniejących procedur badawczych 137
5.2.1. Procedury oparte na testowaniu pamięci materiału oryginalnego 137
5.2.2. Monitorowanie źródła informacji 138
5.3. Własna procedura badawcza 142
5.4. Porównanie proponowanej procedury z innymi metodami czteroetapowymi 149
5.5. Hipotezy 151
6.1. Eksperyment 1. Test standardowy 158Rozdział 7. Eksperymenty główne 197
6.1.1. Metoda 158
6.1.2. Wyniki 160
6.1.3. Dyskusja wyników eksperymentu 1 169
6.2. Eksperyment 2. Test zmodyfikowany 170
6.2.1. Metoda 172
6.2.2. Wyniki 174
6.2.3. Dyskusja wyników eksperymentu 2 179
6.2.4. Podsumowanie wyników eksperymentów 1 i 2 181
6.3. Eksperyment 3. Replikacja niektórych wyników Blanka (1989) 182
6.3.1. Metoda 182
6.3.2. Wyniki 188
6.3.3. Dyskusja wyników eksperymentu 3 194
7.1. Eksperyment 4. Procedura czteroetapowa 197Rozdział 8. Dyskusja ogólna 252
7.1.1. Metoda 197
7.1.2. Wyniki 201
7.1.3. Dyskusja wyników eksperymentu 4 212
7.2. Eksperyment 5. Wyznaczniki rodzaju mechanizmów efektu dezinformacji 215
7.2.1. Metoda 216
7.2.2. Wyniki 221
7.2.3. Dyskusja wyników eksperymentu 5 242
7.3. Eksperyment 6. Wyrazistość informacji oryginalnej a skuteczność ostrzeżenia 246
7.3.1. Metoda 246
7.3.2. Wyniki 247
7.3.3. Dyskusja wyników eksperymentu 6 249
8.1. Komentarz do najważniejszych wyników 254Literatura cytowana 270
8.1.1. Osoby świadome ulegające i świadome odporne 254
8.1.2. Wyrazistość informacji oryginalnej 260
8.1.3. Niektóre wyniki dodatkowe 262
8.2. Słabości paradygmatu czteroetapowego 263
8.2.1. Trudność przyznania się do świadomej błędnej odpowiedzi 263
8.2.2. Odblokowujące działanie instrukcji ujawniającej możliwość rozbieżności 264
8.2.3. Niemożność bezpośredniej weryfikacji prywatnej akceptacji dezinformacji 266
8.3. Trafność ekologiczna i implikacje praktyczne 267
8.4. Uwagi końcowe 270
Mechanizmy efektu dezinformacji w kontekście zeznań świadka naocznego
SPIS TREŚCI
Spis treści
Wstęp 7
Wprowadzenie do treści pracy 7
Definicje najważniejszych pojęć 11
Rozdział 1. Historia badań nad efektem dezinformacji 16
Wstęp 7
Wprowadzenie do treści pracy 7
Definicje najważniejszych pojęć 11
Rozdział 1. Historia badań nad efektem dezinformacji 16
1.1. Badania z początku XX wieku 16Rozdział 2. Procedury eksperymentalne w badaniach nad efektem dezinformacji 30
1.2. Źródła nowożytnych badań nad efektem dezinformacji 19
1.3. Okres pierwszy. Standardowy test efektu dezinformacji 23
1.4. Okres drugi. Hipoteza niepamięciowego mechanizmu efektu dezinformacji 25
1.5. Okres trzeci. Procedura monitorowania źródła 27
1.6. Podatność na efekt dezinformacji jako cecha indywidualna 28
2.1. Procedura dwuetapowa 31Rozdział 3. Wyznaczniki wielkości efektu dezinformacji 57
2.1.1. Skale Sugestialności Interrogatywnej 32
2.1.2. Inne odmiany procedury dwuetapowej 34
2.2. Procedura trzyetapowa 34
2.2.1. Formy testu końcowego 37
2.2.1.1. Test standardowy 37
2.2.1.2. Test zmodyfikowany - wersja z wymuszonym wyborem 37
2.2.1.3. Test zmodyfikowany - wersja z pytaniami otwartymi 38
2.2.1.4. Procedura „Tak/Nie” 39
2.2.1.5. Monitorowanie źródła informacji 40
2.2.1.6. Dyspozycja pewności 44
2.2.1.7. Procedura drugiego wyboru 45
2.2.1.8. Pomiar czasu udzielania odpowiedzi 45
2.2.2. Procedura odwróconej kolejności 46
2.2.3. Procedura zanegowanej dezinformacji 47
2.3. Procedura czteroetapowa 50
2.4. Paradygmat DRM 54
2.5. Podsumowanie przeglądu procedur badawczych 56
3.1. Zmienne indywidualne 57Rozdział 4. Teorie efektu dezinformacji 91
3.1.1. Płeć 58
3.1.2. Wiek 60
3.1.3. Czynniki związane z rodziną 64
3.1.4. Inteligencja ogólna, pamięć i kompetencje językowe 66
3.1.5. Nieśmiałość, asertywność, pewność siebie i impulsywność 67
3.1.6. Lęk, stres i neurotyzm 68
3.1.7. Absorpcja, dysocjacja i zdolności wyobrażeniowe 71
3.2. Zmienne proceduralne 74
3.2.1. Odstępy czasu 74
3.2.2. Powtórki materiału oryginalnego i dezinformacji 76
3.2.3. Wiarygodność i prawdopodobieństwo prawdziwości dezinformacji 77
3.2.4. Wyrazistość informacji oryginalnej 80
3.2.5. Ostrzeżenie przed dezinformacją 82
3.2.6. Hipnoza 85
3.3. Podsumowanie przeglądu wyznaczników wielkości efektu dezinformacji 88
4.1. Teorie pamięciowe 92Rozdział 5. Propozycja badań własnych 136
4.1.1. Teoria wpływu dezinformacji na ślad pamięciowy informacji oryginalnej 92
4.1.2. Teoria śladów równoległych 97
4.1.3. Model CHARM 100
4.1.4. Teoria śladu rozmytego 104
4.1.5. Teoria oparta na pojęciu aktywacji 107
4.1.6. Model oparty na teorii zapominania spowodowanego odpamiętywaniem 110
4.1.7. Teoria błędów w monitorowaniu źródła informacji 113
4.2. Teorie uwzględniające mechanizmy niepamięciowe 115
4.2.1. Model sugestialności interrogatywnej 115
4.2.2. Teoria niepamięciowa McCloskeya i Zaragozy 118
4.2.3. Ujęcie integracyjne Blanka 129
4.3. Podsumowanie przeglądu teorii efektu dezinformacji 134
5.1. Cel badań własnych 136Rozdział 6. Eksperymenty replikacyjne 158
5.2. Analiza użyteczności istniejących procedur badawczych 137
5.2.1. Procedury oparte na testowaniu pamięci materiału oryginalnego 137
5.2.2. Monitorowanie źródła informacji 138
5.3. Własna procedura badawcza 142
5.4. Porównanie proponowanej procedury z innymi metodami czteroetapowymi 149
5.5. Hipotezy 151
6.1. Eksperyment 1. Test standardowy 158Rozdział 7. Eksperymenty główne 197
6.1.1. Metoda 158
6.1.2. Wyniki 160
6.1.3. Dyskusja wyników eksperymentu 1 169
6.2. Eksperyment 2. Test zmodyfikowany 170
6.2.1. Metoda 172
6.2.2. Wyniki 174
6.2.3. Dyskusja wyników eksperymentu 2 179
6.2.4. Podsumowanie wyników eksperymentów 1 i 2 181
6.3. Eksperyment 3. Replikacja niektórych wyników Blanka (1989) 182
6.3.1. Metoda 182
6.3.2. Wyniki 188
6.3.3. Dyskusja wyników eksperymentu 3 194
7.1. Eksperyment 4. Procedura czteroetapowa 197Rozdział 8. Dyskusja ogólna 252
7.1.1. Metoda 197
7.1.2. Wyniki 201
7.1.3. Dyskusja wyników eksperymentu 4 212
7.2. Eksperyment 5. Wyznaczniki rodzaju mechanizmów efektu dezinformacji 215
7.2.1. Metoda 216
7.2.2. Wyniki 221
7.2.3. Dyskusja wyników eksperymentu 5 242
7.3. Eksperyment 6. Wyrazistość informacji oryginalnej a skuteczność ostrzeżenia 246
7.3.1. Metoda 246
7.3.2. Wyniki 247
7.3.3. Dyskusja wyników eksperymentu 6 249
8.1. Komentarz do najważniejszych wyników 254Literatura cytowana 270
8.1.1. Osoby świadome ulegające i świadome odporne 254
8.1.2. Wyrazistość informacji oryginalnej 260
8.1.3. Niektóre wyniki dodatkowe 262
8.2. Słabości paradygmatu czteroetapowego 263
8.2.1. Trudność przyznania się do świadomej błędnej odpowiedzi 263
8.2.2. Odblokowujące działanie instrukcji ujawniającej możliwość rozbieżności 264
8.2.3. Niemożność bezpośredniej weryfikacji prywatnej akceptacji dezinformacji 266
8.3. Trafność ekologiczna i implikacje praktyczne 267
8.4. Uwagi końcowe 270
Wybierz rozdziały:
Wartość zamówienia:
0.00 zł